New York İzlenimleri ve Şehir Rehberi - Paylaşan : "ramin"

yazdiklarimin tumu alintidir

ramin wrote: Belki eskiden olsa ağzımız açık gezerdik Amerika’yı ama artık geldiğimiz seviyeyle sadece hayranlık duyuyorsunuz. Özellikle New York’daki Times Square Garden ve etrafı ışıkların dansı ile gece seyretmeye ve gitmeye değer bir yer. İnsan, gecenin gündüze döndüğünü sanıyor. Ünlü Manhattan ise Parliament sinema kuşağındaki gibi güzel ve etkileyici. Burayı gece Brooklyn’den görünce bizim boğaziçi doğrusu yanında sönük kalıyor... NewYork’un en pahalı ve ünlü yeri ise hiç kuşkusuz Manhattan. Queens, Brooklyn ve Bronx sırasıyla popüler ve diğer bölgeler. New York’da yollar son derece geniş ve etrafı anlaması kolay. Cadde deyince üzerinden tırların geçtiği 5 şeritli yollar düşünebilirsiniz. Üstelik çoğu yollar tek yön ve trafik rahat akıyor. Trafik kurallarına genelde uyulmakla birlikte arada kural dışı hareket eden ve şaşkın yada hızlı araba kullananlara rastlamak da mümkün. Yine de bizdekinin tersine yaya burada kral sayılır.

Çevre temizliği ise sizi bayağı şaşırtacak. Hatta filmlerde ayakkabılarla eve girilmesini üstüne üstlük yatağa uzanmalarını izlerdik de şaşardık ya gerçekten de şaşırmak lazım. Çünkü sokaklar belki çamurlu değil ama kirli. En azından birileri tükürüyor veya evcil hayvanlarının pisliğini yolda unutabiliyorlar ! Hal böyle olunca bu pisliği bir şekilde eve de taşıyorsunuz. Nerede kaldı hijyenik ve sağlık demeden de edemiyorsunuz tabi ki? NewYork tam bir tımarhane gibi. Garip hareketler yapan insanlara kimse bir şey demiyor. Çevrenizdeki insanlar da garip tavırlar sergiliyebiliyor. Mesela ünlü 42. caddede akşamleyin yapılan bir yürüyüş sırasında üzerinde “çıplak kovboy” pankartı taşıyan ve gerçekten de külot ve çizmeleri haricinde giyim eşyası taşımayan ve gitar çalıp şarkı söyleyen birine rastlamıştım. Acaba amacı ünlü olmak mı? Yoksa şov yapmak mıydı? Bilinmez ama biz üşürken o yolun ortasındaki kaldırımda umursamadan şarkı söylüyordu. Az ilerideki polislerde en ufak bir müdahalede bulunmuyordu bu garipliğe! Bir de Amerikalılar gerçekten cahil yani kafaları tarih ve matematik gibi şeylere basmıyor ama bu onlar için bir sorun değil zira zaten kafalarını gereksiz şeylere yormadıkları gibi kendi yağlarıyla da rahatça kavruluyorlar. Komşu ülkelerin bile her türlü coğrafi bilgisini ezberlemek zorunda kalan bizler de! neden bu adamlardan geriyiz diye ona hayıflanıyoruz. Sebebi açık değil mi?

Güvenlik konusu ise soru işareti? İnsan bazı yerlerde gece sokağa çıkmaya çekiniyor. Çünkü çok farklı hikayeler duyuyorsunuz. Kaldığınız ve dolaştığınız mıntıka çok önemli. Özellikle bazı bölgelerin güvenlik konusunda risk içerdiğini bilmekte fayda var. Diğer taraftan bir gece Times Square’de dolaşırken bir anda ne olduğunu anlamadan abartmasız en az 15 polis arabası toplandı ve yaklaşık 5 kişilik bir gurubu önce bir güzel dövdüler sonra da tutuklayıp götürdüler. Amerika’da polis çok ayrıcalıklı. Kesinlikle dikkatli olmak lazım. Herhangi bir müdahalede çok sert davranabiliyorlar. Bunun dışında son derece yardımcılar. Dedim ya sakın yanlış yerde karşılaşmayın. Bizdeki esnekliği de beklemeyin. Başınız derde girerse kesinlikle bizdeki gibi zorluk çıkarmayın. Başınız daha da ağrıyabilir. Burada herhangi bir olay olunca kaza falan demek istiyorum. Önce itfaiye yardıma gidiyor ondan sonra polis ve ambulans. Nedeni gayet basit itfaiye eğer herhangi bir müdahale gerekirse hazır bulunuyor. Türkiye’deki kurtarma sahnelerinin rezaletini hatırlayınca şaşırmamak elde değil!

Banka hesabı açtırmak ise gerçekten büyük problem. Eğer kendi başınıza gidip de başvurursanız çok zor. Tabi ki bu dediğim dil kursu veya turist vizesi alıp gelenler için geçerli. İyi bir lisan kursuna yazıldıysanız onların anlaşmalı olduğu bankalarda hesap açtırabiliyorsunuz. Master yapmak için gelenlerin şansı daha fazla çünkü burada master dil okuluna göre resmi bürolarda daha itibar görüyor. Biraz da hesap açtırma işi şansınıza bağlı. Çünkü yaşayınca görüyorsunuz ki Amerika’da kurallar her zaman yazılı olduğu gibi değil veya yazıldığı gibi de uygulanmıyor. İnisiyatif kullananlar da çok fazla. Banka hesabı hakikaten problem olabilir ve yanınızda para bulunduruyorsanız zorluk çekebilirsiniz. Ayrıca üzerinizde para bulundurmak soyulma riskine de davetiye çıkarıyor. Burada da hırsızlık olayları var. Unutmamak lazım.

İnternet erişimi ve bilgisayar kullanımı ise bir başka sorun. Hemen her yerde genel kütüphane var. Buralarda internet erişimi ve bilgisayar kullanımı mümkün. Ancak yarım saat kullanıma izin veriliyor. Eğer daha uzun kullanmak istiyorsanız ya kendi bilgisayarınız yanınızda olacak ve bulunduğunuz yerden telefon hattı veya kablo TV sayesinde internet kullanabileceksiniz yada internet kafelere gideceksiniz ki bunların en meşhuru yine 42. caddede Madame Tussaud müzesi yanındaki internet kafe. Dünyanın en büyük internet kafelerinden olan bu yerde kullanıma sunulan monitör sayısı en az 500 adet var. Fiyatı ise ilk zamanlar vergi dahil 1 dolardı. Bu fiyata yoğunluğa göre kullanım imkanı veriliyordu. Kimi zamanlar 1 dolara 4 saat bilgisayar kullanabildiğiniz gibi bu süre 1 saatin altına da düşebiliyordu. Fakat son zamanda fiyatını arttırdılar. Dolayısıyla 1 dolara internet access sadece ilanda kaldı. Şimdiki fiyatı vergi dahil 1.07 dolar...

Yemek konusunda, duruma göre ya sıkıntı çekiyorsunuz yada fazla problem olmuyor. Eğer kaldığınız yerin mutfağı var ve kullanabiliyorsanız alışveriş yaparak Türkiye’deki damak zevkinize yakın yemekler yapmanız olası. Şayet bundan mahrumsanız bir kaç Türk lokantası veya dönerci büfesi de sizin Türk yemeklerine özleminizi gideriyor. Kumpir yada dürümcü ise malesef yok! Yalnız restorant fiyatları haliyle fast food’lardan yüksek. Amerika’da adım başı hamburger veya pizzacı bulabilirsiniz. Gerek damak zevki olarak ve gerekse fiyat açısından Burger King hamburger tipinde en uygunu gibi...Burada menüler ortalama 5 dolar civarında. Bir de dolar menü dedikleri vergi hariç fiyatı 99 cent olan menüler var. Bu fiyata promosyondaki her bir üründen seçtiğiniz bir tanesini alabilirsiniz. Yani bir küçük sandöviç veya kola gibi. Bazen promosyon günleri 99 cente normal hamburgerin (junior) bir büyüğünü (senior) tipini almak da olası. Paranızı hesapladığınız dönemlerde bunları da takip ediyorsunuz. Hemen her yerde rastlayacağınız marketler alışveriş için uygun sayılır. En azından temel ihtiyaçlarınızı giderebilirsiniz. Zamanla en uygun olan yerleri keşfetme imkanı olur. Buradaki marketlerde en basit üründen bile onlarca marka bulmak mümkün. İnsanın bir çok şeyde gözü kalıyor açıkçası!


_____________._____________

Amerika’da yahudiler çok saygı ve itibar görüyorlar. Onlara yakın yerlerde oturmak (yahudiler genelde bir arada yaşıyorlar) güvenli olduğunuz anlamına geliyor. Özellikle eve geçerken bunu sorup bilgi almakta fayda var. Burada ev kiraları almış başını gidiyor. Herkes deyim yerindeyse tutturabildiğine gidiyor. Ancak en düşük kiralar giriş ve alt katlar ki bunlar da yaşamanın en zor olduğu en küçük daireler anlamına geliyor ve fiyatları aylık 500 dolardan başlıyor. Ortalama kiralar 1,000 dolar civarı. Bu fiyata iki odalı evler kiralanabiliyor. Kalite ve talep edilenler arttıkça fiyat hemen artıyor. Bu seviyede fiyatlar ortalama en az 1,500 dolar. Üst limit aramayın onun limiti yok! Ev kiralamak için emlakçılardan yararlanabileceğiniz gibi gazete ve internet de daha uygun çözüm. Böylece hatırı sayılır bir komisyondan kurtuluyorsunuz. Kiralama işlemleri için bazı evraklar isteniyor. Bunları atlatsanız bile sizden en az 1 senelik kontrat yapmanız istenecek. Bununla birlikte 1 ayı depozit ve 1 ayı peşin olarak da vermeniz gerekiyor. Evlerde su, doğalgaz ve merkezi ısıtma fiyata dahil. Elektrik hariç. Bir de evlerde ocak ve buzdolabını ev sahibi sağlıyor. Evi mobilyasız tutmak daha avantajlı olabilir. Eğer sokaklardan bir şeyler toplamaya üşenmezseniz hemen hemen yeni gibi mobilya ve çeşitli şeyleri çöpe atılmış bulabilirsiniz. Çöp dedikse aklınıza bizdeki Halkalı çöplüğü gelmesin. Adamlar her şeyi neredeyse ayrı atıyorlar. Burada 2. el olayı ev eşyasında yok. Bu işlerde tecrübeliler iyi para kazanabilirler...

Ev konusunda kendinize yabancı birini oda arkadaşı ararsanız en uygun seçenek her hafta çıkan "Village Voice" dergisine bakmak veya internetten oda arkadaşı aramak. Ayrıca Türk oda arkadaşı için MeZUN.COM’dan da yararlanılabilir. Yabancılarla oda arkadaşı olmanın en iyi yönü dil konusundaki eksikliği ortadan kaldırmak olabilir. Bir de daha ekonomik yerler bulmanız da mümkün. Ortalama rakamlar aylık 500 dolar. Eğer bir odada en az iki kişi kalmayı göze alırsanız bu fiyat yarı yarıya düşebilir. Özellikle Türkler bir odada iki kişi kalabiliyor. Maliyeti düşürmek kaygısıyla tabi ki. Kalacağınız evlere çok para vermek istemiyorsanız fazla da bir lüks beklemeyin. Gece yatmadan yatmaya gidilen bir yer olarak kafanızda belleyin. Böylece mutsuz olmazsınız. Amerikalılar ayrıntılarda kaliteye önem vermedikleri için evler de fiyatına göre çok pahalı ve deyim yerindeyse genelde de döküntü. Daha çok Beyoğlu’ndaki eski evleri andırıyorlar. Genelde Türkler kötü yerlerde ve sunulana göre pahalı yerlerde kalıyorlar. Bunun da en büyük nedeni daha çok illegal olmak ve ingilizce eksikliği. Gerçekten de Amerika’da ingilizceyi çok iyi konuşamıyorsanız veya ispanyolca bilmiyorsanız hakkınızı aramanız çok zor. Yabancı olduğunuzu anladıklarında tutumlar hemen değişip yaklaşımlar özensizleşebiliyor. En basitinden bir tezgahtardan bile ters cevap alabiliyorsunuz. Hakkınızı ancak ingilizceyi çok rahat anlayıp derdinizi anlatabiliyorsanız arayabilirsiniz. Bir de buraya sakın çok iyi ingilizce biliyorum deyip de havalarda gelmeyin. Feleğinizi şaşıttırıyorlar. Buradaki ingilizce öyle lisan kurslarında veya okullarda öğretildiği gibi şekilsel değil. Farklı tiplerdeki konuşmalara hazır olun!

Amerika’ya yasadışı yollardan girmek istemiyorsanız en uygun yol F-1 denen öğrenci vizesi. Bu sayede alacağınız I-20 formu artık sizin vizeniz oluyor. Bu formun süresini uzattırdığınız müddetçe istediğiniz kadar Amerika’da kalıyor ama çalışamıyorsunuz yasal olarak. Velev ki okulunuzun size verdiği çalışma imkanı yoksa. B-1 ve B-2 vizesi yani turistik yada iş vizesi ile gelenlere genelde 6 ay kalış izni veriliyor. Ancak bu süre 3 ayda olabilir. O yüzden program yaparken bunlara hazırlıklı olun. Havaalanına indiğinizde ne kadar kalacağınız soruluyor? Siz, 2 hafta da deseniz 3 ay kalış izni alabiliyorsunuz. Eğer kalma sürenizi arttırmak istiyorsanız göçmenlik bürosuna bir dilekçe ve 120 dolar ödeme yaparsanız daha fazla kalmanız mümkün olabilir. 6 ay izne bir 6 ay daha almak gibi. Gelmeden evvel havayollarının promosyonlarını sorun. 1,3,6 ve 12 aylık dönüşü kapalı yada dönüşü açık biletler var. Genelde promosyonlar 1 aylık ve daha az süreli biletlerde oluyor. Eğer öğrenciyseniz ekstra indirim alabiliyorsunuz. Yalnız biletinizin dönüş tarihiyle ilgili değişiklik yaparsanız fiyat farkına hazır olun. Mesela 125 dolar ödeme gibi. JFK Havaalanından şehre gitmek için farklı alternatifler mevcut. Taksi ücretleri Manhattan için fiks 30 dolar ve artı bahşiş şeklinde. Ayrıca Manhattan’ a 13-15 dolar arası havaalanından özel otobüs mevcut. Eğer bavullarınızı zahmet edip yanınızda taşımayı göze alarak metroyu seçerseniz havaalanı ücretsiz terminal otobüsleriyle varacağınız JFK metro istasyonundan şehrin her yanına 1.5 dolara gidebilirsiniz. Merak etmeyin bu yolu kullanan çok kişiye rastlarsınız.

Metro en hızlı ve en ekonomik ulaşım aracı. Kredi kartı ile de alabileceğiniz metro kartı (sınırsız olursa aylık 63 haftalık ise 17 dolar ve otobüslerde de kullanılabiliyor ) sizin 24 saat ve her yere ulaşımınızı sağlıyor. Yalnız geceleri sefer sayısı azalıyor ve bir de garip tiplere dikkat etmek gerekiyor. Bunları bir kenara koyarsak ilk başta yabancı birinin mutlaka metroyu kullanmayı bilmesinde fayda var. Metro haritası hem şehri tanımak hem de ulaşım için büyük gereksinim. Diğer taraftan metro ayrıca amatör müzisyenlerinde buluştuğu bir yer. Her istasyonda farklı bir enstrüman çalan kişiye rastlamak mümkün. Hatta gecenin 3’ünde bile?! Niyetleri millete müzik dinletmenin yanı sıra bir kaç dolar toplayabilmek. Metronun pisliğini bir kenara atarsak insan tanımak için de iyi bir mekan. Burada New York’un mozağini daha net görebiliyorsunuz.

Amerika’da araba almak ise gerçekten çok kolay. Hiç peşinatsız hatta ilk bir kaç ay ödemesiz araba almak mümkün. Mesela Mercedes marka bir cipin sıfır fiyatı yaklaşık 30,000 dolar ki Türkiye’de bir kaç misli fiyata ancak alırsınız. Hele kullanılmış otolar çok daha ucuz. Zaten benzin de ucuz olduğu için araba almak hiç de zor değil. Tam tersine almamak zor bile sayılır. Amerika ucuz bir araba cenneti. Her marka, her tip ve her yaşda araba görmek mümkün. Mesela Türkiye’ de sadece zenginlerin bindiği Lincoln Navigator gibi cipler neredeyse her köşe başı var. Sokaklarda park etmiş ve bizde lüks bilinen arabaları görmek mümkün. Yalnız Ferrari görmek nasip olmadı. Gerçi burada yollar öyle düzgün falan değil. Bilakis tümsek ve engebeyle dolu (hakkını yemeyelim çukur veya açık mazgal yok en azından) Her ne kadar vergisi yüksek olduğundan rağbet görmese de dağıtmadan New York caddelerinde Ferrari kullanmak da cesaret ister. Limuzin olayı ise gerçekten ilginç. Devasa uzunlukta arabalara binmek de, dışarıdan seyretmek de ilginç. Dışarıdan ucube gibi görülen bu arabalar rahatlıktan ziyade bir rüküşlük ve gösteriş simgesi olarak etrafta dolaşıyorlar adeta...

Ehliyet almak ise öyle anlatıldığı gibi zor bir olay değil. Üstelik kimlik kartı gibi kullanabileceğiniz için almanızda fayda var. Her şeyden evvel Türk konsolosluğuna gidip 19 dolar karşılığında ehliyetinizin tercümesini alıyorsunuz. Sosyal Güvenlik departmanına gidip (genellikle her yerde var) ehliyet müracaatı yapacağınızı iletirseniz sosyal güvenlik numarası verilmediğine dair bir yazı size veriyorlar. Bu yazı şart. Bunu alarak motorlu taşıtlar bürosuna başvuruyorsunuz. Geçerli pasaportunuzun yanınızda olması gerekiyor. Ben New Jersey’den başvurmuştum. İşlemlere başladıktan sonra sadece Türkçe yazılı sınava giriliyor. Direksiyon sınavından kurtarıyorsunuz! Yazılı sınavdan evvel sınav sorularının Türkçesini almakta fayda var. Zaten soruların Türkçesini bizimkiler elden ele dolaştırıyor. 50 soru soruyorlar ama hata töleransları çok düşük. Neticede her şey iyi giderse yarım gün içinde Amerikan ehliyetiniz de oluyor.

Aman sakın Amerika’da ucuzdur diye giyim eşyasını burada almayı düşünmeyin. Çünkü fiyatlar acayip pahalı. Biz de 1-2 milyon TL vereceğiniz şeyler burada 10 dolarlık etiketlerle satılıyor. Dünyanın her yerinden mal ve marka buraya akmış. Arada “made in Turkey” amblemini de görüyorsunuz. (Ülke olarak ingilizcede “hindi” diye adımızın geçmesi de bir ayrı utanç kaynağı. Keşke ulusal bir kampanya ile ingilizcede ülkemizin adı Turkey değil gerçek adı ile kullanılsa. "MeZUN"cular bu işe ön ayak olabilir...) Ufak tefek yiyecek, giyecek ve sarf malzemelerinin alınabileceği ne alırsan 1 dolar veya aşağısı olan mağazalar tam ekonomi diyenlere göre. Burada bazı içecek ve bisküvi tarzı yiyeceklerin yanı sıra ufak tefek ev ve ofis ihtiyaçlarınızı bütçeye göre bulmak olası. Ancak unutmamalı ki burada kaliteli şeyler değil ihtiyaç gören ürünler satılıyor. Amerika’da ucuz olarak alınabilecekler konusunda en büyük tavsiyem bilgisayar ve yan mamülleri. Ben bir tane laptop aldım. Normalde Türkiye’deki fiyatı en az iki katı olan bir laptop bana bayağı makule geldi. Bu tip pahalı olabilecek şeyleri almadan evvel internetden araştırma yapmak da çok faydalı. Bir kaç yüz dolar tasarruf edebiliyorsunuz en azından. Para harcarken çok dikkatli olmak gerekiyor. Eğer para kazanmıyor ve cepten harcıyorsanız hesabınızı doğru yapmanız lazım. Zira New York çok pahalı bir yer ve paranız yoksa hiç bir kıymetiniz de yok. Kimseden size acımasını da beklemeyin. Unutmayin ki kapitalizmin beşiğinde yaşıyorsunuz. Amerika’yı Amerika yapan ulus ve millet haline getiren paranın insanlara verdiği refah ve zenginlik. Ayrıca öyle her şey filmlerde gösterildiği gibi toz pembe değil ! “Paran kadar konuş” burası için söylenmiş sanki. Bir de Türkiye’ye dönerken ödediğiniz vergileri iade almayı unutun! Vergileri geri ödemiyorlar çünkü! Bu yüzden bir kaç bin dolarlık alışverişlerinizde düşük vergili yerleri tercih edin. Faydasını göreceksiniz.

Belki eskiden olsa ağzımız açık gezerdik Amerika’yı ama artık geldiğimiz seviyeyle sadece hayranlık duyuyorsunuz. Özellikle New York’daki Times Square Garden ve etrafı ışıkların dansı ile gece seyretmeye ve gitmeye değer bir yer. İnsan, gecenin gündüze döndüğünü sanıyor. Ünlü Manhattan ise Parliament sinema kuşağındaki gibi güzel ve etkileyici. Burayı gece Brooklyn’den görünce bizim boğaziçi doğrusu yanında sönük kalıyor... NewYork’un en pahalı ve ünlü yeri ise hiç kuşkusuz Manhattan. Queens, Brooklyn ve Bronx sırasıyla popüler ve diğer bölgeler. New York’da yollar son derece geniş ve etrafı anlaması kolay. Cadde deyince üzerinden tırların geçtiği 5 şeritli yollar düşünebilirsiniz. Üstelik çoğu yollar tek yön ve trafik rahat akıyor. Trafik kurallarına genelde uyulmakla birlikte arada kural dışı hareket eden ve şaşkın yada hızlı araba kullananlara rastlamak da mümkün. Yine de bizdekinin tersine yaya burada kral sayılır.

Çevre temizliği ise sizi bayağı şaşırtacak. Hatta filmlerde ayakkabılarla eve girilmesini üstüne üstlük yatağa uzanmalarını izlerdik de şaşardık ya gerçekten de şaşırmak lazım. Çünkü sokaklar belki çamurlu değil ama kirli. En azından birileri tükürüyor veya evcil hayvanlarının pisliğini yolda unutabiliyorlar ! Hal böyle olunca bu pisliği bir şekilde eve de taşıyorsunuz. Nerede kaldı hijyenik ve sağlık demeden de edemiyorsunuz tabi ki? NewYork tam bir tımarhane gibi. Garip hareketler yapan insanlara kimse bir şey demiyor. Çevrenizdeki insanlar da garip tavırlar sergiliyebiliyor. Mesela ünlü 42. caddede akşamleyin yapılan bir yürüyüş sırasında üzerinde “çıplak kovboy” pankartı taşıyan ve gerçekten de külot ve çizmeleri haricinde giyim eşyası taşımayan ve gitar çalıp şarkı söyleyen birine rastlamıştım. Acaba amacı ünlü olmak mı? Yoksa şov yapmak mıydı? Bilinmez ama biz üşürken o yolun ortasındaki kaldırımda umursamadan şarkı söylüyordu. Az ilerideki polislerde en ufak bir müdahalede bulunmuyordu bu garipliğe! Bir de Amerikalılar gerçekten cahil yani kafaları tarih ve matematik gibi şeylere basmıyor ama bu onlar için bir sorun değil zira zaten kafalarını gereksiz şeylere yormadıkları gibi kendi yağlarıyla da rahatça kavruluyorlar. Komşu ülkelerin bile her türlü coğrafi bilgisini ezberlemek zorunda kalan bizler de! neden bu adamlardan geriyiz diye ona hayıflanıyoruz. Sebebi açık değil mi?

Güvenlik konusu ise soru işareti? İnsan bazı yerlerde gece sokağa çıkmaya çekiniyor. Çünkü çok farklı hikayeler duyuyorsunuz. Kaldığınız ve dolaştığınız mıntıka çok önemli. Özellikle bazı bölgelerin güvenlik konusunda risk içerdiğini bilmekte fayda var. Diğer taraftan bir gece Times Square’de dolaşırken bir anda ne olduğunu anlamadan abartmasız en az 15 polis arabası toplandı ve yaklaşık 5 kişilik bir gurubu önce bir güzel dövdüler sonra da tutuklayıp götürdüler. Amerika’da polis çok ayrıcalıklı. Kesinlikle dikkatli olmak lazım. Herhangi bir müdahalede çok sert davranabiliyorlar. Bunun dışında son derece yardımcılar. Dedim ya sakın yanlış yerde karşılaşmayın. Bizdeki esnekliği de beklemeyin. Başınız derde girerse kesinlikle bizdeki gibi zorluk çıkarmayın. Başınız daha da ağrıyabilir. Burada herhangi bir olay olunca kaza falan demek istiyorum. Önce itfaiye yardıma gidiyor ondan sonra polis ve ambulans. Nedeni gayet basit itfaiye eğer herhangi bir müdahale gerekirse hazır bulunuyor. Türkiye’deki kurtarma sahnelerinin rezaletini hatırlayınca şaşırmamak elde değil!

Banka hesabı açtırmak ise gerçekten büyük problem. Eğer kendi başınıza gidip de başvurursanız çok zor. Tabi ki bu dediğim dil kursu veya turist vizesi alıp gelenler için geçerli. İyi bir lisan kursuna yazıldıysanız onların anlaşmalı olduğu bankalarda hesap açtırabiliyorsunuz. Master yapmak için gelenlerin şansı daha fazla çünkü burada master dil okuluna göre resmi bürolarda daha itibar görüyor. Biraz da hesap açtırma işi şansınıza bağlı. Çünkü yaşayınca görüyorsunuz ki Amerika’da kurallar her zaman yazılı olduğu gibi değil veya yazıldığı gibi de uygulanmıyor. İnisiyatif kullananlar da çok fazla. Banka hesabı hakikaten problem olabilir ve yanınızda para bulunduruyorsanız zorluk çekebilirsiniz. Ayrıca üzerinizde para bulundurmak soyulma riskine de davetiye çıkarıyor. Burada da hırsızlık olayları var. Unutmamak lazım.

İnternet erişimi ve bilgisayar kullanımı ise bir başka sorun. Hemen her yerde genel kütüphane var. Buralarda internet erişimi ve bilgisayar kullanımı mümkün. Ancak yarım saat kullanıma izin veriliyor. Eğer daha uzun kullanmak istiyorsanız ya kendi bilgisayarınız yanınızda olacak ve bulunduğunuz yerden telefon hattı veya kablo TV sayesinde internet kullanabileceksiniz yada internet kafelere gideceksiniz ki bunların en meşhuru yine 42. caddede Madame Tussaud müzesi yanındaki internet kafe. Dünyanın en büyük internet kafelerinden olan bu yerde kullanıma sunulan monitör sayısı en az 500 adet var. Fiyatı ise ilk zamanlar vergi dahil 1 dolardı. Bu fiyata yoğunluğa göre kullanım imkanı veriliyordu. Kimi zamanlar 1 dolara 4 saat bilgisayar kullanabildiğiniz gibi bu süre 1 saatin altına da düşebiliyordu. Fakat son zamanda fiyatını arttırdılar. Dolayısıyla 1 dolara internet access sadece ilanda kaldı. Şimdiki fiyatı vergi dahil 1.07 dolar...

Yemek konusunda, duruma göre ya sıkıntı çekiyorsunuz yada fazla problem olmuyor. Eğer kaldığınız yerin mutfağı var ve kullanabiliyorsanız alışveriş yaparak Türkiye’deki damak zevkinize yakın yemekler yapmanız olası. Şayet bundan mahrumsanız bir kaç Türk lokantası veya dönerci büfesi de sizin Türk yemeklerine özleminizi gideriyor. Kumpir yada dürümcü ise malesef yok! Yalnız restorant fiyatları haliyle fast food’lardan yüksek. Amerika’da adım başı hamburger veya pizzacı bulabilirsiniz. Gerek damak zevki olarak ve gerekse fiyat açısından Burger King hamburger tipinde en uygunu gibi...Burada menüler ortalama 5 dolar civarında. Bir de dolar menü dedikleri vergi hariç fiyatı 99 cent olan menüler var. Bu fiyata promosyondaki her bir üründen seçtiğiniz bir tanesini alabilirsiniz. Yani bir küçük sandöviç veya kola gibi. Bazen promosyon günleri 99 cente normal hamburgerin (junior) bir büyüğünü (senior) tipini almak da olası. Paranızı hesapladığınız dönemlerde bunları da takip ediyorsunuz. Hemen her yerde rastlayacağınız marketler alışveriş için uygun sayılır. En azından temel ihtiyaçlarınızı giderebilirsiniz. Zamanla en uygun olan yerleri keşfetme imkanı olur. Buradaki marketlerde en basit üründen bile onlarca marka bulmak mümkün. İnsanın bir çok şeyde gözü kalıyor açıkçası!


_____________._____________

Amerika’da yahudiler çok saygı ve itibar görüyorlar. Onlara yakın yerlerde oturmak (yahudiler genelde bir arada yaşıyorlar) güvenli olduğunuz anlamına geliyor. Özellikle eve geçerken bunu sorup bilgi almakta fayda var. Burada ev kiraları almış başını gidiyor. Herkes deyim yerindeyse tutturabildiğine gidiyor. Ancak en düşük kiralar giriş ve alt katlar ki bunlar da yaşamanın en zor olduğu en küçük daireler anlamına geliyor ve fiyatları aylık 500 dolardan başlıyor. Ortalama kiralar 1,000 dolar civarı. Bu fiyata iki odalı evler kiralanabiliyor. Kalite ve talep edilenler arttıkça fiyat hemen artıyor. Bu seviyede fiyatlar ortalama en az 1,500 dolar. Üst limit aramayın onun limiti yok! Ev kiralamak için emlakçılardan yararlanabileceğiniz gibi gazete ve internet de daha uygun çözüm. Böylece hatırı sayılır bir komisyondan kurtuluyorsunuz. Kiralama işlemleri için bazı evraklar isteniyor. Bunları atlatsanız bile sizden en az 1 senelik kontrat yapmanız istenecek. Bununla birlikte 1 ayı depozit ve 1 ayı peşin olarak da vermeniz gerekiyor. Evlerde su, doğalgaz ve merkezi ısıtma fiyata dahil. Elektrik hariç. Bir de evlerde ocak ve buzdolabını ev sahibi sağlıyor. Evi mobilyasız tutmak daha avantajlı olabilir. Eğer sokaklardan bir şeyler toplamaya üşenmezseniz hemen hemen yeni gibi mobilya ve çeşitli şeyleri çöpe atılmış bulabilirsiniz. Çöp dedikse aklınıza bizdeki Halkalı çöplüğü gelmesin. Adamlar her şeyi neredeyse ayrı atıyorlar. Burada 2. el olayı ev eşyasında yok. Bu işlerde tecrübeliler iyi para kazanabilirler...

Ev konusunda kendinize yabancı birini oda arkadaşı ararsanız en uygun seçenek her hafta çıkan "Village Voice" dergisine bakmak veya internetten oda arkadaşı aramak. Ayrıca Türk oda arkadaşı için MeZUN.COM’dan da yararlanılabilir. Yabancılarla oda arkadaşı olmanın en iyi yönü dil konusundaki eksikliği ortadan kaldırmak olabilir. Bir de daha ekonomik yerler bulmanız da mümkün. Ortalama rakamlar aylık 500 dolar. Eğer bir odada en az iki kişi kalmayı göze alırsanız bu fiyat yarı yarıya düşebilir. Özellikle Türkler bir odada iki kişi kalabiliyor. Maliyeti düşürmek kaygısıyla tabi ki. Kalacağınız evlere çok para vermek istemiyorsanız fazla da bir lüks beklemeyin. Gece yatmadan yatmaya gidilen bir yer olarak kafanızda belleyin. Böylece mutsuz olmazsınız. Amerikalılar ayrıntılarda kaliteye önem vermedikleri için evler de fiyatına göre çok pahalı ve deyim yerindeyse genelde de döküntü. Daha çok Beyoğlu’ndaki eski evleri andırıyorlar. Genelde Türkler kötü yerlerde ve sunulana göre pahalı yerlerde kalıyorlar. Bunun da en büyük nedeni daha çok illegal olmak ve ingilizce eksikliği. Gerçekten de Amerika’da ingilizceyi çok iyi konuşamıyorsanız veya ispanyolca bilmiyorsanız hakkınızı aramanız çok zor. Yabancı olduğunuzu anladıklarında tutumlar hemen değişip yaklaşımlar özensizleşebiliyor. En basitinden bir tezgahtardan bile ters cevap alabiliyorsunuz. Hakkınızı ancak ingilizceyi çok rahat anlayıp derdinizi anlatabiliyorsanız arayabilirsiniz. Bir de buraya sakın çok iyi ingilizce biliyorum deyip de havalarda gelmeyin. Feleğinizi şaşıttırıyorlar. Buradaki ingilizce öyle lisan kurslarında veya okullarda öğretildiği gibi şekilsel değil. Farklı tiplerdeki konuşmalara hazır olun!

Amerika’ya yasadışı yollardan girmek istemiyorsanız en uygun yol F-1 denen öğrenci vizesi. Bu sayede alacağınız I-20 formu artık sizin vizeniz oluyor. Bu formun süresini uzattırdığınız müddetçe istediğiniz kadar Amerika’da kalıyor ama çalışamıyorsunuz yasal olarak. Velev ki okulunuzun size verdiği çalışma imkanı yoksa. B-1 ve B-2 vizesi yani turistik yada iş vizesi ile gelenlere genelde 6 ay kalış izni veriliyor. Ancak bu süre 3 ayda olabilir. O yüzden program yaparken bunlara hazırlıklı olun. Havaalanına indiğinizde ne kadar kalacağınız soruluyor? Siz, 2 hafta da deseniz 3 ay kalış izni alabiliyorsunuz. Eğer kalma sürenizi arttırmak istiyorsanız göçmenlik bürosuna bir dilekçe ve 120 dolar ödeme yaparsanız daha fazla kalmanız mümkün olabilir. 6 ay izne bir 6 ay daha almak gibi. Gelmeden evvel havayollarının promosyonlarını sorun. 1,3,6 ve 12 aylık dönüşü kapalı yada dönüşü açık biletler var. Genelde promosyonlar 1 aylık ve daha az süreli biletlerde oluyor. Eğer öğrenciyseniz ekstra indirim alabiliyorsunuz. Yalnız biletinizin dönüş tarihiyle ilgili değişiklik yaparsanız fiyat farkına hazır olun. Mesela 125 dolar ödeme gibi. JFK Havaalanından şehre gitmek için farklı alternatifler mevcut. Taksi ücretleri Manhattan için fiks 30 dolar ve artı bahşiş şeklinde. Ayrıca Manhattan’ a 13-15 dolar arası havaalanından özel otobüs mevcut. Eğer bavullarınızı zahmet edip yanınızda taşımayı göze alarak metroyu seçerseniz havaalanı ücretsiz terminal otobüsleriyle varacağınız JFK metro istasyonundan şehrin her yanına 1.5 dolara gidebilirsiniz. Merak etmeyin bu yolu kullanan çok kişiye rastlarsınız.

Metro en hızlı ve en ekonomik ulaşım aracı. Kredi kartı ile de alabileceğiniz metro kartı (sınırsız olursa aylık 63 haftalık ise 17 dolar ve otobüslerde de kullanılabiliyor ) sizin 24 saat ve her yere ulaşımınızı sağlıyor. Yalnız geceleri sefer sayısı azalıyor ve bir de garip tiplere dikkat etmek gerekiyor. Bunları bir kenara koyarsak ilk başta yabancı birinin mutlaka metroyu kullanmayı bilmesinde fayda var. Metro haritası hem şehri tanımak hem de ulaşım için büyük gereksinim. Diğer taraftan metro ayrıca amatör müzisyenlerinde buluştuğu bir yer. Her istasyonda farklı bir enstrüman çalan kişiye rastlamak mümkün. Hatta gecenin 3’ünde bile?! Niyetleri millete müzik dinletmenin yanı sıra bir kaç dolar toplayabilmek. Metronun pisliğini bir kenara atarsak insan tanımak için de iyi bir mekan. Burada New York’un mozağini daha net görebiliyorsunuz.

Amerika’da araba almak ise gerçekten çok kolay. Hiç peşinatsız hatta ilk bir kaç ay ödemesiz araba almak mümkün. Mesela Mercedes marka bir cipin sıfır fiyatı yaklaşık 30,000 dolar ki Türkiye’de bir kaç misli fiyata ancak alırsınız. Hele kullanılmış otolar çok daha ucuz. Zaten benzin de ucuz olduğu için araba almak hiç de zor değil. Tam tersine almamak zor bile sayılır. Amerika ucuz bir araba cenneti. Her marka, her tip ve her yaşda araba görmek mümkün. Mesela Türkiye’ de sadece zenginlerin bindiği Lincoln Navigator gibi cipler neredeyse her köşe başı var. Sokaklarda park etmiş ve bizde lüks bilinen arabaları görmek mümkün. Yalnız Ferrari görmek nasip olmadı. Gerçi burada yollar öyle düzgün falan değil. Bilakis tümsek ve engebeyle dolu (hakkını yemeyelim çukur veya açık mazgal yok en azından) Her ne kadar vergisi yüksek olduğundan rağbet görmese de dağıtmadan New York caddelerinde Ferrari kullanmak da cesaret ister. Limuzin olayı ise gerçekten ilginç. Devasa uzunlukta arabalara binmek de, dışarıdan seyretmek de ilginç. Dışarıdan ucube gibi görülen bu arabalar rahatlıktan ziyade bir rüküşlük ve gösteriş simgesi olarak etrafta dolaşıyorlar adeta...

Ehliyet almak ise öyle anlatıldığı gibi zor bir olay değil. Üstelik kimlik kartı gibi kullanabileceğiniz için almanızda fayda var. Her şeyden evvel Türk konsolosluğuna gidip 19 dolar karşılığında ehliyetinizin tercümesini alıyorsunuz. Sosyal Güvenlik departmanına gidip (genellikle her yerde var) ehliyet müracaatı yapacağınızı iletirseniz sosyal güvenlik numarası verilmediğine dair bir yazı size veriyorlar. Bu yazı şart. Bunu alarak motorlu taşıtlar bürosuna başvuruyorsunuz. Geçerli pasaportunuzun yanınızda olması gerekiyor. Ben New Jersey’den başvurmuştum. İşlemlere başladıktan sonra sadece Türkçe yazılı sınava giriliyor. Direksiyon sınavından kurtarıyorsunuz! Yazılı sınavdan evvel sınav sorularının Türkçesini almakta fayda var. Zaten soruların Türkçesini bizimkiler elden ele dolaştırıyor. 50 soru soruyorlar ama hata töleransları çok düşük. Neticede her şey iyi giderse yarım gün içinde Amerikan ehliyetiniz de oluyor.

Aman sakın Amerika’da ucuzdur diye giyim eşyasını burada almayı düşünmeyin. Çünkü fiyatlar acayip pahalı. Biz de 1-2 milyon TL vereceğiniz şeyler burada 10 dolarlık etiketlerle satılıyor. Dünyanın her yerinden mal ve marka buraya akmış. Arada “made in Turkey” amblemini de görüyorsunuz. (Ülke olarak ingilizcede “hindi” diye adımızın geçmesi de bir ayrı utanç kaynağı. Keşke ulusal bir kampanya ile ingilizcede ülkemizin adı Turkey değil gerçek adı ile kullanılsa. "MeZUN"cular bu işe ön ayak olabilir...) Ufak tefek yiyecek, giyecek ve sarf malzemelerinin alınabileceği ne alırsan 1 dolar veya aşağısı olan mağazalar tam ekonomi diyenlere göre. Burada bazı içecek ve bisküvi tarzı yiyeceklerin yanı sıra ufak tefek ev ve ofis ihtiyaçlarınızı bütçeye göre bulmak olası. Ancak unutmamalı ki burada kaliteli şeyler değil ihtiyaç gören ürünler satılıyor. Amerika’da ucuz olarak alınabilecekler konusunda en büyük tavsiyem bilgisayar ve yan mamülleri. Ben bir tane laptop aldım. Normalde Türkiye’deki fiyatı en az iki katı olan bir laptop bana bayağı makule geldi. Bu tip pahalı olabilecek şeyleri almadan evvel internetden araştırma yapmak da çok faydalı. Bir kaç yüz dolar tasarruf edebiliyorsunuz en azından. Para harcarken çok dikkatli olmak gerekiyor. Eğer para kazanmıyor ve cepten harcıyorsanız hesabınızı doğru yapmanız lazım. Zira New York çok pahalı bir yer ve paranız yoksa hiç bir kıymetiniz de yok. Kimseden size acımasını da beklemeyin. Unutmayin ki kapitalizmin beşiğinde yaşıyorsunuz. Amerika’yı Amerika yapan ulus ve millet haline getiren paranın insanlara verdiği refah ve zenginlik. Ayrıca öyle her şey filmlerde gösterildiği gibi toz pembe değil ! “Paran kadar konuş” burası için söylenmiş sanki. Bir de Türkiye’ye dönerken ödediğiniz vergileri iade almayı unutun! Vergileri geri ödemiyorlar çünkü! Bu yüzden bir kaç bin dolarlık alışverişlerinizde düşük vergili yerleri tercih edin. Faydasını göreceksiniz.