Amerikan Kültürü'nün 10 Emri

yazdiklarimin tumu alintidir...

ramin wrote: AMERİKAN KÜLTÜRÜNÜN 10 EMRİ


Her ülkenin olduğu gibi, Amerika’nın da kendine has bir kültürü var. Bu kültürü 10 emir şeklinde özetlemek mümkün. Elbette bunların Musa’nın 10 emri gibi bir dini kaynağı yok, ama Amerikalı’nın günlük yaşamındaki boyutları muhtemelen herhangi bir dinin etkisinden daha fazla. Bu emirlere uymamanın cezası, Amerikan toplumuna uyum sağlama da sorun yaşamaktan başlayıp toplumdan dışlanmaya kadar gidebilir.

Şimdi emirleri sırasıyla ele alalım.

1. Emir: Başarı gibisi yoktur.

Başarı muhtemelen Amerikalıların en önem verdiği kavramdır. Aslında Amerikan rüyası denen şey başlıbaşına bir başarı hikayesidir. Her Amerikalı en az bir konuda bir başarı hikayesi yazmak ister.

Başarı, bireysellik, özgürlük, hedef belirleme, deneysellik, toplum içinde ilerleme ve iyimserlik gibi Amerikan kültürünün diğer pek çok unsuruyla yakından ilişkilidir. Aynı zamanda, başarıya ulaşılmış olması, hangi yoldan ulaşıldığından çok daha önemlidir. Eğer kişi başarılı olmuşsa, yöntemlerini eleştirmeniz hoş karşılanmayabilir (yasadışı ve ahlaki olmayan yöntemler hariç olmak kaydıyla).

2. Emir: Herkes bildiği gibi yaşar.

Amerikalılar özgürlüklerini ve özelliklerini çok severler. Kimse kendi özellikle talep etmediği sürece başkasının kendi hayatına ve işine burnunu sokmasını istemez. Herkes kendi tercih ettiği şekilde yaşamakta özgürdür ve kimsenin de başkasının yaşam tarzını sorgulamak için nedeni olamaz.

Eğer bir Amerikalının yaşamını sorgularsanız, bunun onun insan olarak değerini sorguladığınıza yorulması muhtemeldir.

3. Emir: Eğlence şakaya gelmez.

Amerikalılar hayata mümkün olduğunca keyif katmaya çalışır. Elbette bu keyfin önemli kısmı günümüzde televizyondan gelmektedir, ama bunu şimdilik bir kenara koyalım. Amerikan vatandaşı alışverişte, yemekte, yemeğe gitmekte, işe gitmekte hep bir keyif boyutu bulmaya çalışır. Olmadığı zaman bile varmış gibi davranır.

Gün içinde pek çok faaliyette zaman hesabı yapan Amerikalı, sıra eğlenceye gelince saati unutmak ister. Dişçi randevusunun saati, çevreyolundan ulaşımın ne kadar süreceği ve yetişmek için evden kaçta çıkılacağı bellidir, ama akşamki partiden kaçta çıkılacağı asla belli olmaz.

4. Emir: Alışveriş mühim iştir.

Pek çok Amerikalı alışverişi hobi gibi görür. Alınacak belli bir mal olmasa bile, mağazaya gidip bakınmak, araştırma yapmak zaman geçirmek için güzel bir vesiledir. Aynı zamanda sosyalleşmede önemli yeri vardır. Amerikalılar neyi nereden nasıl aldıklarını ballandıra ballandıra anlatırlar.

Zengin olsanız bile, bir malı çok ucuza kapatmak asla utanılacak bir şey değildir, tersine, ne kadar akıllı bir tüketici olduğunuzla göğsünüzü gere gere övünebilirsiniz.

5. Emir: Tereddüt bize gelmez.

Amerikalı eylem insanıdır. Planlamayı sevmez, kararsızlığı sevmez, zaman kaybetmek istemez. İstediği gibi hareket etmesini engelleyecek kural ve yasaları da sevmez. Bir şey yapmadan önce diğer kişilerden onay alınması gereken sistemler Amerikan insanına göre değildir. Aklına fikir gelen hemen onu uygulamak ister. Risk sermayesi sektörünün bu ülkede en gelişmiş olması sürpriz olmasa gerek.

Başarıya giden yolun planlamadan, kurallara dikkat etmekten, insanlara bilgi vermekten değil, eylemden geçtiği inanışı hakimdir.

6. Emir: Dişini sıkan kazanır.

Amerikalılar sürekli hayatlarının bir boyutunu ileri götürmeyi hedeflerler. Aynı zamanda hedeflerine ulaşmak için çok çalışmaya razıdırlar. Başarının yerinde oturarak gelmeyeceğine inanırlar.

Bir şeyler yapmanın zor olduğunu söyleyenler, yani mızmızlar, Amerika’da hoş karşılanmazlar. Ne yapmak istediğini bilen ve onu yapmak için özveriden kaçınmayanlar takdir edilir.

7. Emir: Her şeyin bir sınırı var.

Amerikalı baskı ortamına bir yere kadar dayanır ve genelde bu sınır sıfıra yakındır. Kişisel özgürlük ve insan hakları son derece önemli kavramlardır. Amerika’nın İngilizlere başkaldırıp bağımsız devlet haline gelmesi bu emrin en bariz ifadesidir.

Kimse başkasının sözünü dinlemek istemez, herkes kendi istediği gibi yaşar.

8. Emir: Vakit nakittir.

Amerikalılar için vakit de, nakit de çok önemlidir. Bizim memleketin aksine, burada pekçok çalışan işverenle saat başı ücret üzerinden anlaşır ve çalıştığı süre kadar maaş alır. Bu da zamanın para demek olduğu kavramını pekiştirir.

Boşa zaman geçirme para kaybı anlamına geldiği için hayatlar mümkün olduğunca programlanır ve deli gibi bir koşuşturma yaşanır. Bir işi gereksiz yere uzatmamak için ayrılan zamanın bittiğini ifade etmek mübahtır. Amerikalı’nın sinirini bozmanın en güzel yollarından birisi geyik yapmaktır.

9. Emir: Kurallar bizi bağlamaz.

Amerikalı’nın zihninde yasa ve kural kavramları çok farklı yerlere sahiptir. Yasalar yönetici gücün koyduğu resmi kurallardır ve uyulmaması durumunda ceza söz konusudur. Kimsenin hukukun üstünde olmaması gurur duyulası bir şeydir.

Ancak, kurallar başka bir insanın bizim davranışımız için belirlediği ilkelerdir ve Amerikalılar başkalarının tercihlerine göre yaşamayı hiç sevmez. Kurallar evrensel değildir, koşullar kural konduğundan beri elbette değişmiş olabilir. Amerikalı durum değerlendirmesini kuralın üstünde tutar.

10 Emir: Tanrı çalışanı sever.

Evet, eğlence düşkünü bu millet aynı zamanda çok dindardır ve de en çalışkan milletlerden biridir. Önemli olan çalışmak ve kendi ayaklarının üstünde durmaktır. Tanrıya inanılır, ama başarılı olmak için boş oturup Tanrıdan yardım beklenmez. Tembel olmanın özürü yoktur, çalışanın onu çok açıktır.

On emirin sonuna gelmiş olduk. Uzun lafın kısası, Amerikan insani başına buyruk, çalışkan, zamanın kıymetini bilen, ama aynı zamanda hayattan mümkün olduğunca keyif çıkarmaya çalışan bir yaratıktır. Çalışmasının sonuçlarını aldıkça, başarı kazandıkça, eğlenmek için daha çok imkanı olur ve kazandığı parayı çatır çatır harcar (çoğu zaman kazanmadan önce). Böylece, döngü kendini sürekli besler.

Not. Bu yazı için Stan Naussbaum'un The ABCs of American Culture adlı yayınından yararlanılmıştır.


Yazan:Emre Erkut

AMERİKAN KÜLTÜRÜNÜN 10 EMRİ


Her ülkenin olduğu gibi, Amerika’nın da kendine has bir kültürü var. Bu kültürü 10 emir şeklinde özetlemek mümkün. Elbette bunların Musa’nın 10 emri gibi bir dini kaynağı yok, ama Amerikalı’nın günlük yaşamındaki boyutları muhtemelen herhangi bir dinin etkisinden daha fazla. Bu emirlere uymamanın cezası, Amerikan toplumuna uyum sağlama da sorun yaşamaktan başlayıp toplumdan dışlanmaya kadar gidebilir.

Şimdi emirleri sırasıyla ele alalım.

1. Emir: Başarı gibisi yoktur.

Başarı muhtemelen Amerikalıların en önem verdiği kavramdır. Aslında Amerikan rüyası denen şey başlıbaşına bir başarı hikayesidir. Her Amerikalı en az bir konuda bir başarı hikayesi yazmak ister.

Başarı, bireysellik, özgürlük, hedef belirleme, deneysellik, toplum içinde ilerleme ve iyimserlik gibi Amerikan kültürünün diğer pek çok unsuruyla yakından ilişkilidir. Aynı zamanda, başarıya ulaşılmış olması, hangi yoldan ulaşıldığından çok daha önemlidir. Eğer kişi başarılı olmuşsa, yöntemlerini eleştirmeniz hoş karşılanmayabilir (yasadışı ve ahlaki olmayan yöntemler hariç olmak kaydıyla).

2. Emir: Herkes bildiği gibi yaşar.

Amerikalılar özgürlüklerini ve özelliklerini çok severler. Kimse kendi özellikle talep etmediği sürece başkasının kendi hayatına ve işine burnunu sokmasını istemez. Herkes kendi tercih ettiği şekilde yaşamakta özgürdür ve kimsenin de başkasının yaşam tarzını sorgulamak için nedeni olamaz.

Eğer bir Amerikalının yaşamını sorgularsanız, bunun onun insan olarak değerini sorguladığınıza yorulması muhtemeldir.

3. Emir: Eğlence şakaya gelmez.

Amerikalılar hayata mümkün olduğunca keyif katmaya çalışır. Elbette bu keyfin önemli kısmı günümüzde televizyondan gelmektedir, ama bunu şimdilik bir kenara koyalım. Amerikan vatandaşı alışverişte, yemekte, yemeğe gitmekte, işe gitmekte hep bir keyif boyutu bulmaya çalışır. Olmadığı zaman bile varmış gibi davranır.

Gün içinde pek çok faaliyette zaman hesabı yapan Amerikalı, sıra eğlenceye gelince saati unutmak ister. Dişçi randevusunun saati, çevreyolundan ulaşımın ne kadar süreceği ve yetişmek için evden kaçta çıkılacağı bellidir, ama akşamki partiden kaçta çıkılacağı asla belli olmaz.

4. Emir: Alışveriş mühim iştir.

Pek çok Amerikalı alışverişi hobi gibi görür. Alınacak belli bir mal olmasa bile, mağazaya gidip bakınmak, araştırma yapmak zaman geçirmek için güzel bir vesiledir. Aynı zamanda sosyalleşmede önemli yeri vardır. Amerikalılar neyi nereden nasıl aldıklarını ballandıra ballandıra anlatırlar.

Zengin olsanız bile, bir malı çok ucuza kapatmak asla utanılacak bir şey değildir, tersine, ne kadar akıllı bir tüketici olduğunuzla göğsünüzü gere gere övünebilirsiniz.

5. Emir: Tereddüt bize gelmez.

Amerikalı eylem insanıdır. Planlamayı sevmez, kararsızlığı sevmez, zaman kaybetmek istemez. İstediği gibi hareket etmesini engelleyecek kural ve yasaları da sevmez. Bir şey yapmadan önce diğer kişilerden onay alınması gereken sistemler Amerikan insanına göre değildir. Aklına fikir gelen hemen onu uygulamak ister. Risk sermayesi sektörünün bu ülkede en gelişmiş olması sürpriz olmasa gerek.

Başarıya giden yolun planlamadan, kurallara dikkat etmekten, insanlara bilgi vermekten değil, eylemden geçtiği inanışı hakimdir.

6. Emir: Dişini sıkan kazanır.

Amerikalılar sürekli hayatlarının bir boyutunu ileri götürmeyi hedeflerler. Aynı zamanda hedeflerine ulaşmak için çok çalışmaya razıdırlar. Başarının yerinde oturarak gelmeyeceğine inanırlar.

Bir şeyler yapmanın zor olduğunu söyleyenler, yani mızmızlar, Amerika’da hoş karşılanmazlar. Ne yapmak istediğini bilen ve onu yapmak için özveriden kaçınmayanlar takdir edilir.

7. Emir: Her şeyin bir sınırı var.

Amerikalı baskı ortamına bir yere kadar dayanır ve genelde bu sınır sıfıra yakındır. Kişisel özgürlük ve insan hakları son derece önemli kavramlardır. Amerika’nın İngilizlere başkaldırıp bağımsız devlet haline gelmesi bu emrin en bariz ifadesidir.

Kimse başkasının sözünü dinlemek istemez, herkes kendi istediği gibi yaşar.

8. Emir: Vakit nakittir.

Amerikalılar için vakit de, nakit de çok önemlidir. Bizim memleketin aksine, burada pekçok çalışan işverenle saat başı ücret üzerinden anlaşır ve çalıştığı süre kadar maaş alır. Bu da zamanın para demek olduğu kavramını pekiştirir.

Boşa zaman geçirme para kaybı anlamına geldiği için hayatlar mümkün olduğunca programlanır ve deli gibi bir koşuşturma yaşanır. Bir işi gereksiz yere uzatmamak için ayrılan zamanın bittiğini ifade etmek mübahtır. Amerikalı’nın sinirini bozmanın en güzel yollarından birisi geyik yapmaktır.

9. Emir: Kurallar bizi bağlamaz.

Amerikalı’nın zihninde yasa ve kural kavramları çok farklı yerlere sahiptir. Yasalar yönetici gücün koyduğu resmi kurallardır ve uyulmaması durumunda ceza söz konusudur. Kimsenin hukukun üstünde olmaması gurur duyulası bir şeydir.

Ancak, kurallar başka bir insanın bizim davranışımız için belirlediği ilkelerdir ve Amerikalılar başkalarının tercihlerine göre yaşamayı hiç sevmez. Kurallar evrensel değildir, koşullar kural konduğundan beri elbette değişmiş olabilir. Amerikalı durum değerlendirmesini kuralın üstünde tutar.

10 Emir: Tanrı çalışanı sever.

Evet, eğlence düşkünü bu millet aynı zamanda çok dindardır ve de en çalışkan milletlerden biridir. Önemli olan çalışmak ve kendi ayaklarının üstünde durmaktır. Tanrıya inanılır, ama başarılı olmak için boş oturup Tanrıdan yardım beklenmez. Tembel olmanın özürü yoktur, çalışanın onu çok açıktır.

On emirin sonuna gelmiş olduk. Uzun lafın kısası, Amerikan insani başına buyruk, çalışkan, zamanın kıymetini bilen, ama aynı zamanda hayattan mümkün olduğunca keyif çıkarmaya çalışan bir yaratıktır. Çalışmasının sonuçlarını aldıkça, başarı kazandıkça, eğlenmek için daha çok imkanı olur ve kazandığı parayı çatır çatır harcar (çoğu zaman kazanmadan önce). Böylece, döngü kendini sürekli besler.

Not. Bu yazı için Stan Naussbaum'un The ABCs of American Culture adlı yayınından yararlanılmıştır.


Yazan:Emre Erkut