Amerika'daki ilk sene asistanlik deneyimi - Hazirlayan : Ulaş M. Çamsarı

Bu yazı yazar tarafından 1 Temmuz 2007 tarihinde yazılmıştır ve güncellenmemiştir


_____________________________________________________________________________________


Temmuz 1, 2007 itibariyle Cleveland Clinic Psikiyatri Bolumunde birinci sene asistanligimi tamamladim. Deneyimlerimi konulara gore grupluyorum :

Ingilizce : Baslarda zorluk cekiliyor, anlama hizla ilerlerken anlatma kismi ayni hizla ilerlemiyor, hastane ici mesleki iletisim hizla gelisiyor, bu konudaki kaliplar hizla ogreniliyor, disarida kullanilan ingilizce ise cok yavas ilerliyor. Sokak dili daha zor, kendini anadilindeki gibi ifade etmek cok zor, belki de 10 yillar gecmeden tam anlamiyla kazanilamayacak bir beceri. Bu konudaki beklentileri dusuk tutmak lazim. Mesleki iletisim daha dar, daha kolay, psikiyatride normal sinirlara gore daha fazla genislik olsa da, genel olarak mesleki terminoloji ve anlatim kaliplari cok kolay kazanilacak beceriler. Ilk senenin sonu ile ilk gunlerimi karsilastirirsak, ilk gunler bir hastayi sunmakta cok zorlaniyordum, simdi oldukca rahatim, yine de bazen bazi durumlari anlatirken sikinti yasiyorum, ben psikiyatride oldugum icin cok acayip durumlari anlatmam gerekiyor bazen, yine bazen kisinin sosyal hayatiyle ilgili degisik ayrintilara girmem gerekebiliyor, bu biraz da bu duruma goreceli ama bu degerlendirmeyi siz kendi aklinizda yaparsiniz diye dusunuyorum.. Ama yine de ilk gune gore cok fazla ilerleme var. Ama istedigim noktada miyim? Hayir. Hala filmleri izlerken %20 ye yakin kaciriyorum. (Turkce filmleri bile izlerken dikkatsizlikten %10 kaciran birisi icin cok kotu degil herhaldel)

Asistanlik egitimi : Cok guzel, is yuku normal, asiri yuklenme hicbir zaman yok (ozel nobetleri saymazsak), rotasyonlar aylik, her ay baska bir rotasyon yapiyoruz, her ayin sonunda sorumlu hoca sizi degerlendiriyor, siz de onu, bu degelerlendirmeler , cevrimici bir bilgisayar programi uzerinde yapiliyor. Her 6 ayda bir program sefi "6 aylik degerlendirme" denilen yarim saatlik bir gorusmeye cagiriyor sizi, o gorusmede bu aylik hoca degerlendirmeleri gorusuluyor, genel sikayetler ve genel durum gidisi hakkinda geribildirimler veriliyor karsilikli. Asistanlik egitiminde calisma saatleri icin asistanlara bir ufak kayit defteri veriliyor, her gun hastaneye saat kacta girildigi ve cikildigi o deftere kaydediliyor bu defterler direk olarak ACGME 'ye bildiriliyor, haftalik tum asistanlar icin 80 saat calisma siniri var, nobetler dahil. Ayrica her hafta 7 gunluk bir sure icinde mutlaka bir tam gun (24 saat) bos vakit olmasi da calisma saati sinirlamasi sartlari arasinda. Bu saatlere uymayan programlar uyariliyor, ve israr edilirse kapatiliyor. (kimsenin basina gelmis mi bilemiyorum). Asistanlik senesinde her somesterde bir "retreat" gunu oluyor. O gun kimse ise gitmiyor, asistanlar toplanip oyunlar oynuyorlar, genellikle bugune bir ilac firmasi sponsor oluyor, bir restoranda oluyor. Her donemde yine bir "social hour" oluyor. Yine bugun asistanlar bu defa yakinlariyla birlikte bir restoranda toplaniyorlar. Ilk seneye genel olarak "internship" deniliyor. Bu senesi ortak olan programlar var, ortak olmayan alanlar var. Ornegin, psikiyatri ilk senesi ile dahiliye ilk senesi ayni degil, ama noroloji dahiliye ile ayni. Norolojinin ilk senesi dahiliyede geciyor. Psikiyatrinin ilk sene rotasyonlari 4-6 ay kapali yatan hasta, 4 ay dahiliye (poliklinik, acil,yatan hasta, aile hekimligi), 2 ay noroloji ( 1 ay poliklinik, 1 ay yatan hasta). Psikiyatri nobetleri ayda 5 adet ilk sene. Yani yaklasik 6 gunde bir. Zaten yasal olarak 4 gunde birden fazla siklikta nobet tutulmasi mumkun degil hicbir bransta. Nobetler nasil mi geciyor? Psikiyatride Cleveland Clinic'te 1 asistan nobete kaliyor. 3 adet cagri cihazi tasiyor. Birincisi kendi cagri cihazi, ikincisi konsultasyon/acil cagri cihazi, digeri ise CIT (crisis intervention team) cagri cihazi. Psikiyatri acil konsultasyonlari genel olarak psikoz, intihar tesebbusu/agir depresyon, uyusturucu/madde bagimliligi vakalarini iceriyor. Gece boyu acilden gunune gore cok degismekle birlikte ortalama 5 kez araniyoruz. Bunlarin genellikle 1-2 tanesi yatis gerektiren hastalar oluyor. Yatan hasta katlarindan psikiyatrinin konsultasyon ekibinin gunluk takip ettigi tum hastalardan noebt boyunca noebtci sorumlu oluyor ve onlarla ilgili tum islerde nobetci araniyor. Ayrica kriz yonetimi merkezi diye bir yer var. Hastanede hastalar ile ilgili acil bir durum oldugunda (hasta hastaneyi terketmek istediginde, olay cikardiginda, kavga cikardiginda vs) psikiyatri asistani, rahip ve de polis olay yerine gidiyor. Bu cagrilarda psikiyatri asistaninin gorevi hastayi "yetkinlik" yonunden degerlendirmesi ve gerekli mudahaleyi yapmasi. Zorunlu ve hastanin rizasi disinda yatis karari alma hakki taniniyor psikiyatri bolumunde diger bolumlerden farkli olarak. Ohio eyaleti yasalarina gore, pempe form diye bir form var, bu formu psikiyatri asistani imzaladigi zaman hastayi rizasi disinda polis zoruyla hastaneye yatirabiliyoruz. Genellikle tum yatislar hastanin rizasi ile yapilmaya caslisilsa da bazen pempe formu (pink slip) imzalamak ve uygulamak zorunda kaliyoruz. Acile getirilen tum psikiyatrik vaka olan cocuklara da bizim hastanede noebtci psikiyatri asistani bakuiyor. Cocuk psikiyatrisinin ayri nobetcisi yok.Zaten cocuk psikiyatrisi Amerika'da psikiyatrinin yan dallarinda birisi (fellowship). Cocuk kapali yatan hasta servisi de nobetci asistan tarafindan idare ediliyor. Her hafta 1 gun ogleden sonra teorik derslerimiz okuyor. (didactics). Bu derslerde hocalar, sene basinda belirlernmis olan mufredati anlatiyorlar. Cleveland Clinic Psikiyatri Bolumunde psikolog hocalar ile beraber toplam 150'ye yakin kisi calisiyor. Cogunlugu psikiyatriye ait 8 katli bir binamiz var. (P binasi ). Her sene 7 tane yeni asistan aliniyor. Tum asistanlarin saglik guvencesi hastane tarafindan veriliyor. Tum asistanlara uzerinde isimleri yazili onlukleri, cagri cihazlari, onluk takimlari, kart vizitleri, bir adet calisma masasi, dolap-telefon, hastane tarafindan egitime baslayan tum asistanlara saglaniyor (dahiliye pediyatri haric, 40 ar asistan aldiklari icin calisma masasi ve ofis verildigini sanmiyorum) Her sene bir defa asistanlarin teorik bilgilerini olcen amerika capinda bir merkezi sinav yapiliyor. (Psychiatry Resident In Training Examination - PRITE) Bu diger uzmanlik alanlarinda da var. Bu sinav sonuclari 6 aylik degerlendirmede konusuluyor, tartisiliyor her asistanla. Tum branslarda 2 adet bas asistan var. Bu kisiler nobet cizelgelerini hazirliyorlar, asistanlarin tum isleriyle ilgileniyorlar, program sefiyle asistanlar arasinda bir kopru oluyorlar. Bircok zorlugu olsa da, prestijli bir is ve bircok kisi adayligini koyuyor hersene. Ilgilenen kisiler digerlerinin suresi doldugu zaman aday oluyorlar, ve once asistanlar tarafindan oylaniyor ve sonra program sefi tarafindan ataniyor. PSikiyatri konsultasyon servisi bazen istenen konsultasyonlara yetisemiyor ve asistanlara konsultasyon basina para vermek uzere duyuru yapiyor. O zaman uygun zamani olan ve esktradan para kazanmak isteyen psikiyatri asistanlari 50-100 $/hasta uzerinden para kazaniyorlar. Hastanede yapilan tum konsultasyonlar mutlaka bir hoca tarafindan da gorulmesi ve imzalanmasi gerekiyor, asistan ne kadar kidemli olursa olsun. HAstanedeki tum hastalar, primer sorumlu ekibin hocasi tarafindan her gun gorulmesi gerekiyor. Asistanlik egitimi genel olarak cok guzel. Cok ogretici, geri-bildirimi bol, asiri yuklenmelere karsi asistani koruyucu ama olumsuz yanlari da var tabii. Ozellikle Turkiye'ye geri donmek isteyecek arkadaslar icin, tum ogrendikleri bilgileri ingilizce ogrenmeleri ve ogrendikleri bir cok seyin Turkce'sini yeniden ogrenmek zorunda kalacaklari da bir gercek. Ama yine de bunu asilamayacak bir zorluk gibi dusunmuyorum ben. Bir baska olumsuz yon ise, is iliskilerinin Turkiye ile kiyaslandiginda gorundugunden daha soguk olmasi.

Asistanligin ilk senesinde hayat ve gelir durumlari: Sececeginiz sehrin cok buyuk onemi var. Buyuk sehir mi kucuk sehir mi sorusunu en bastan sormak ve ona gore davranmak lazim. Buyuk sehirlerde (boston-new york) gecim sikintisi gibi sorunlar olabilir, sayet tum Amerika'da asistanlara odenen para asagi yukari ayni (ilk sene icin senelik 38000-42000) arasi degisiyor. (aylik yaklasik 2500-3200 dolar arasi) Seneniz ilerledikce de senelik odemede yaklasik 1000-2000 dolarlik oynamalar oluyor ki aylik alinan maasa cok etkilemiyor. O nedenle buyuk sehirlerin bircok yonden avantaji olsa da bu yonden dezanavantaji oldugu gercek. Maaslarda etkili olan bir diger etmen ise vergiler. Bulundugunuz sehre, eyalete ve federal hukumete ayri ayri vergi vermeniz gerekiyor. Ornegin sehrin luks bir muhitinde yasiyorsaniz, daha fazla vergi vermeniz gerekiyor. Bulundugunuz vize de vergileri belirleyenlerden birisi. H-1 vize ile gelirseniz j-1 vizeye gore aylik yaklasik 250-300 dolar daha fazla vergi vermeniz gerekiyor. Bu da h-1 vizenin bilinmeyen olumsuz taraflarindan birisi. Ise baslamadan once sizlere w-2 formu diye bir form dagitiliyor. Bu formlar sizin vergiden ne kadar muaf tutulmanizi ya da ne kadar vergi vermek istediginizi beyan edeceginiz formlar, Bu formlarda ne kadar cok muafiyet isterseniz, her ay alacaginiz parada o kadar az kesinti yapiliyor ancak sene sonunda (mart ayi) vergi iadesi gunlerinde senelik vermeniz gereken vergiden az verdiginiz tespit edilirse o durumda borclu cikiyorsunuz ve size fazla odenen tum vergiyi geri vermek durumunda oluyorsunuz. (bizim basimizi geldi, yaklasik 700 dolar geri odeme yapmak zorunda kaldik). O nedenle baslangictaki vergi bildirimi ve muafiyetini cok dikkatli yapmak gerekiyor. Maaslar direk banka hesabina yatiyor ya da evinize cek yollaniyor. Cek sistemi burda cok kullanilan bir sistem, Turkiye'de pek alisik olmadigimiz bir sistem oldugu icin baslarda zorluk cekilebiliyor. Ehliyetiniz burda 6 ay gecerli. (ohio eyaleti). Buranin ehliyetinin almak icin yazili ve pratik iki sinava girmeniz gerekiyor. Sigorta yaptirmadan araba kullanmak suc. O nedenle (ayda en az 60 dolar) araba kullanabilemk icin derhal sigorta yaptirmak sart. Araba satin alabilmek icin, ve de ehliyet alabilmek icin sosyal guvenlik numarasi almak gerekiyor. (social security number, SSN). Bu numarayi alabilmek icin calisma izninizle sosyal guvenlik burolarina basvurmak gerekiyor. J-1 vize ve esi (j-2) sosyal guvenlik numarasi alabiliyor. Ama H-1'nin esi (h-2) alamiyor cunku calisma izni yok. Bu da h-1 in bir baska bilinmeyen olumsuz yonu.

Sosyal Hayat : Cleveland icin konusursak, insanlar cok izole yasiyorlar. Hayatlar, is, ev ve alisveris merkezleri ucgenine hapsolmus durumda. Yakin arkadasliklar, yakin asistanlik iliskileri pek yok, o kadar yok ki bunlari sistem kisilerin girisimlerine birakmayip kendisi ustlenmeye calisiyor (residency retreat, social hour vb.) Turkler ile olan ilisikler de daha degisik. Amerika'da uzun yillardir yasayan Turk topluluklari da sartlara uymus ve daha degisik davranislari benimsemis oluyorlar. Bu degisiklik olumsuz anlamda degil sadece Turkiye'de beklenen davranislardan degisik, ne Amerikali gibi ne de bekledigimiz gibi oluyor bazen. Bu da herhalde beklenebilecek bir sonuc, yargilanacak bir tarafi yok.

Askerlik : Askerlik ertelemesi icin , Amerika'da bulunan Turkiye Buyukelciliklerine ya da konsolsluk temsilcilerine basvurabiliyorsunuz. Birkac sehirde var (new york, sikago) Turkiye'deki askerlik subeleri ile bir isiniz yok. Bu merkezlere calistiginiz yerden verilmis bir mektup, pasaportunuz, saglik sigortanizi belgeleyen sigorta kartiniz gibi birkac belgeyi guvenli ve hizli bir belge ile yolluyorsunuz. 3-4 gun icinde geri geliyor ve askerliginiz kontratinizin uzunlugunca erteleniyor. 3 seneyi gectikten sonra ise bedelli askerlik icin basvurabilir konuma geliyorsunuz.

Dr. Ulaş M. Çamsarı